LUTERAAN

Marijke Sterman-Vleeschdraager stuurde een foto van haar oma en mogelijk beide zusters, Eva en Betje (Betsie). Ze legde uit dat de naam ‘Luteraan’ of ‘Lutteraan’ door Joodse mensen werd aangenomen die uit ‘De Lutte’ kwamen, een dorp in de buurt van Almelo. Zij is een van de kleinkinderen van Jaantje Luteraan.

Vier Luteraan-kinderen werden in Zwolle geboren: Jaantje op 15 juli 1881. Eva op 14 augustus 1875. Betje op 31 oktober 1877.Hun broer David werd geboren op 23 oktober 1884.

Hun ouders waren achterneef- en nicht: zowel Eduard Luteraan (1846 – 1886) als zijn vrouw Aaltje Levy Stibbe (1848 – 1887) waren kleinkinderen van Elias Stibbe en Beeletje Salomon Cohen (zijn moeder en haar vader, Eva en Levy Stibbe, waren kinderen van hen).

Eduard stierf in 1886 en Aaltje in 1887. Hun vier kinderen waren toen nog erg jong en drie van de vier kinderen werden opgenomen in het Centraal Israelitisch Weeshuis te Utrecht. Later verhuisden zij allen naar Amsterdam.

Jaantje Luteraan (links)en mogelijk haar beide zusters Eva en Betje Bron: Marijke Sterman-Vleeschdraager

Eva huwde Joseph de Leeuwe. Ook hij kwam uit Zwolle; hij was een zoon van Izaac de Leeuwe en Marianne Stibbe. De dochter van Eva en Joseph was Aaltje de Leeuwe (Zwolle, 6 juli 1907 – Sobibor, 9 juli 1943).
Hun zoon was Izaac de Leeuwe (Zwolle, 16 oktober 1908 – Mauthausen, 27 oktober 1942). Hij had een winkel in electrische artikelen. Izaac was getrouwd met Fanni Gruneberg (Dortmund, Duitsland, 9 mei 1915 – Auschwitz, 17 september 1943). De dochter van Izaac en Fanni heette Eveline Martha (Eefie) de Leeuwe, ze is geboren in Zwolle op 28 maart 1936. Het gezin woonde in de Luttekestraat 40 in Zwolle.

Eveline Martha de Leeuwe Bron: Website Westerbork-portretten

Nadat Isaac in de oorlog gearresteerd werd, doken Fanni en haar dochter onder in Amsterdam. Om aan deportatie te ontkomen, verleende dr. J. ten Brink uit Zwolle een valse verklaring als zou Fanni aan gonorroe lijden en klinische behandeling nodig hebben. Niets hielp helaas, en moeder en dochter werden via Westerbork gedeporteerd naar Auschwitz. Daar werden beiden vermoord op 17 september 1943.

Betje Luteraan is waarschijnlijk nooit getrouwd. Ze overleed in Auschwitz op 11 december 1942.

Jaantje Luteraan was erg intelligent. Het weeshuis stelde haar in de gelegenheid om te studeren en lerares te worden. Dat was in die tijd uitzonderlijk. Ze trouwde met Ysaac Vleeschdraager uit Amsterdam. Waarschijnlijk zijn ze indertijd aan elkaar gekoppeld. Jaantje en Ysaac hadden een zoon, Eduard Isaac. Eduard trouwde en kreeg twee kinderen: Erik (1941) en Marijke, die geboren is in 1942, nadat haar vader in Auschwitz gestorven was. Jaantje stierf in Sobibor op 23 april 1943.

David Luteraan trouwde met Rosette Swaab uit Amsterdam. Hij stierf in Auschwitz op 29 oktober 1942.

Helaas is er weinig bekend over de familie Luteraan. Eduard en gezin woonden in het buitenland en keerden vlak voor de Tweede Wereldoorlog terug naar Nederland. Aangezien de hele Joodse kant van de familie is vermoord, wist  Eduards vrouw (die overleefde) helaas niet genoeg over de familie wat tot  herinnering kan strekken. Wat ze zich wel herinnert is dat Jaantje altijd bezig was en als iets af moest, aarzelde ze niet om het af te maken tot in het midden van de nacht. Erik en Marijke lijken wat dat betreft op haar.

Eveline Martha de Leeuwe op de driewieler, met onbekend jongetje Bron: Beeldbank Historisch Centrum Overijssel