TROOSTWIJK-VAN ESSEN, ARTHUR EN DOORTJE

Arthur Mozes Troostwijk werd geboren in Zwolle op 30 januari 1879.
Hij was de oudste zoon van Mozes Troostwijk (Leeuwarden, 6.7. 1847 – 4.10.1914) en Catharina Polak  (Zwolle, 25.5.1857 – 13.12.1941), die aan de Eekwal 28 in Zwolle woonden.

Arthur Troostwijk
Bron: Louise van der Heijden-Troostwijk

Catharina Troostwijk komt uit Sjoel, gesteund door haar kleinzonen Maurits en Menno op de huwelijksdag van kleindochter Catherine Jeanne (Kitty) Troostwijk met Max Kurt Mühlfelder, 4 juli 1940 Foto: Louise van der Heijden-Troostwijk

Brief van Catharina Troostwijk-Polak aan familie ten Kate
Bron: Beeldbank Joods Historisch Museum, Amsterdam

Catharina Troostwijk-Polak met
achterkleindochter Louise (Loes) in 1941
Bron: Louise van der Heijden-Troostwijk

Mozes Troostwijk was koper- en blikslager. Catharina en hij kregen in totaal 7 zonen (Arthur Mozes, Marcus, Abraham, Joseph, Isidore, Andries – in 1890 geboren en gestorven – en Andries Mozes, geboren op 25 november, 1891). Arthur Mozes was de oudste.

Arthur Mozes Troostwijk
Bron: Louise van der Heijden-Troostwijk

Dora Troostwijk-van Essen
Bron: Louise van der Heijden-Troostwijk

Op 23 mei 1905 trouwde Arthur met Doortje (Dora) van Essen (Dalfsen, 29.5.1883 – Zwolle, 10.8.1952).
De ouders van Dora waren Salomon van Essen (Dalfsen, 20.3.1839 – 20.3.1886) en Sophia Joles
(Meppel – Dalfsen). Zij had twee oudere broers, Israël en Joël van Essen (zie: van Essen-Hoek).
Arthur en Dora woonden in de Hortensiastraat 99 in Zwolle. Arthur was grossier, hij had een groothandel in huishoudelijke artikelen. Arthur Troostwijk  werd voorzitter van de Joodse gemeente Zwolle in 1921 en bleef in deze functie tot in de oorlog. Zijn secretaris was Eduard Danneboom en penningmeester David Hompes.

Het trio dat de Joodse gemeente Zwolle leidde vanaf 1921 tot in de oorlogsjaren, Eduard Danneboom, Arthur Troostwijk en David Hompes Bron: Bibliotheca Rosenthaliana

Arthur en Dora kregen vier kinderen, allen geboren in Zwolle:

Maurits Arthur (Mau)Troostwijk, geboren op 11 februari 1906.
Menno Troostwijk, geboren op 13 april 1909.
Catherine Jeane (Kitty) Troostwijk, geboren op 28 april 1912.
Leo Isidore (Leo)Troostwijk, geboren op 25 februari 1920.

Maurits Troostwijk trouwde in Haarlem op 23 december 1937 met Thérèse (Puck) Judels.

Huwelijksfoto van Mau en Puck Troostwijk
Bron: Louise van der Heijden-Troostwijk

Puck werd geboren in Amsterdam op 2 augustus 1907. Haar ouders waren Louis Marcus Judels (Amsterdam, 18.4.1875 – Zwolle – 15.11.1960)
en Rosalie Vos (Arnhem, 5.9.1880 – Auschwitz, 24.9.1943). Ze had een jongere zus, Louise, die getrouwd was met David Mozes Querido.

Puck en Mau kregen vier kinderen, allen geboren in Zwolle:

Arthur Louis (Adje) Troostwijk werd geboren op 5 december 1938.
Louise Catherina (Loes) werd geboren op 16 mei 1940.
Rosalie Dorothea (Roke) werd geboren op 3 september 1945.
Dorine Thérèse (Dorine) werd geboren op 5 juni 1952.

Arthur en Loes Troostwijk in de teil, 1942
Bron: Louise van der Heijden-Troostwijk

Arthur en Loes in bad, 1942
Bron: Louise van der Heijden-Troostwijk

Links Arthur, Puck met dochter Loes op schoot, daarnaast oma Dora
Bron: Louise van der Heijden-Troostwijk

Arthur Troostwijk op oudere leeftijd Bron: Louise van der Heijden-Troostwijk

Arthur, Dorine, Louise en Rosalie
Dorathea begin 1953
Bron: Louise van der Heijden-Troostwijk

Leo, Mau, Louise en Puck op vakantie
Bron: Louise van der Heijden-Troostwijk

Dorine Troostwijk op de trouwdag van Louise Troostwijk met Bernard
van der Heijden Bron: Louise van
der Heijden-Troostwijk

Maurits overleed op 10.6.1965 in Zwolle. Hij ligt begraven aan de Watersteeg in Zwolle. Puck overleed op  4 februari 2004 in Zwolle. Zes dagen later is ze gecremeerd op de Kranenburg begraafplaats.

Arthur trouwde met Sarah Broadhurst. Louise trouwde met Bernard Lodewijk (Bert) van der Heijden.  Theodora trouwde met Anton (Ton) Klein de Groot.
Dorine trouwde met Leo Philip Peeper. Zij hebben allen twee kinderen.

Menno Troostwijk, de tweede zoon, trouwde in Amsterdam op 4 juli 1940 met Annie (Ans) Hijmans. Ans werd geboren in Amsterdam op 29 september 1917. Haar ouders waren Philip Herman Hijmans (Gorinchem, 13.5.1884 – Sobibor, 16.7.1943) en Jansje Mathilde van Genderingen (Kampen, 3.5.1888 – Sobibor, 16.7.1943). Ze was het middelste van drie dochter. Haar oudere zus heette Jenny (in 1916 geboren en gestorven) en Jacqueline (Amsterdam, 4.5.1920 – Auschwitz, 30.9.1942) was de jongste.

Vrlovingsfoto Menno en Ans
Bron: Louise van der Heijden-Troostwijk

Huwelijksfoto van Menno en Ans Troostwijk-Hijmans
Bron: Louise van der Heijden-Troostwijk

Na hun huwelijk woonden ze in de Bilderbeekstraat 13 in Zwolle. Ze hebben weinig gelukkige tijd samen gehad.  Ans werd opgepakt in 1942 en naar Sobibor gestuurd. Sophie Engelsman- Huisman heeft Ans (zij noemt haar Annie ) daar een klein jaar meegemaakt en haar verpleegd totdat ze stierf aan de ondergane ontberingen (Trawniki, 1januari 1944).

Sophie en Annie ontmoetten elkaar in Westerbork op 10 maart 1943, nadat ze waren opgepakt. Een groep van 30 Nederlands-Joodse vrouwen, die samen gezet werd na hun aankomst en na de eerste selectie. De groep werd naar Sobibor gestuurd, daar verbleven ze maar een dag, daarna door naar Lubin Flugplatz en uiteindelijk waren ze 8 maanden in (Lublin) Maidanek. Ze hadden geen honger daar maar waren afhankelijk van Poolse dronken vrouwen van een slecht kaliber.

Sophie vertelde dat elke vrouw een vriendin uit de groep koos. Zonder dat kon niemand overleven. Annies vriendin heette Mirjam Penha-Blitz. Zij was, net als Annie, ook getrouwd. De meeste vrouwen waren nog ongehuwd).  Het verschil tussen beiden was levensgroot. Annie viel enorm op door haar fijnheid, ze was lief, verfijnd, klaagde nooit, door alle ervaringen heen bleef ze sympathiek. Dat viel des te meer op omdat de meeste andere vrouwen wel in staat waren om alles te doen om te overleven, zoals eten stelen. Annie was daartoe niet in staat, de meeste vrouwen wel, waaronder ook Mirjam. Zo bleven ze in leven.

Sophie herinnert zich wel dat Annie over haar grote verdriet om Menno sprak, over hun scheiding en lot (dat besefte ze al te goed), maar zonder verdere details over hem (Menno is op 13 maart 1943 in Sobibor omgebracht, dus drie dagen na beider aankomst). De vrouwen spraken zo min mogelijk over hun gevoelens,want dat brak hen daar op. Het was makkelijker om te functioneren en te overleven zonder diepe gesprekken.

Op een gegeven moment mochten ze kiezen waar ze heen wilden en zodoende ging de groep naar Trawniki. Annie werd daar erg ziek. Haar nieren
functioneerden niet meer en bovendien werd ze plotseling blind.  Het kan zijn dat dat een schrik-reactie was door het feit dat Mirjam gepakt was nadat
ze boter had gestolen en 25 zweepslagen had gekregen, in het bijzijn van alle 29 vrouwen. In elk geval stierf Annie uiteindelijk vanwege haar
nierproblemen. Sophie denkt dat minder dan 10 vrouwen het overleefd hebben, Mirjam ook. Haar man (Penha) was omgekomen en ze (her) trouwde
met een niet-Joodse man.

Kitty Troostwijk, de dochter van Arthur en Doortje,  trouwde in Zwolle op 17 augustus 1937 met Max Kurt (Kurt)  Mühlfelder, geboren in Aachen, Duitsland,
op 8 mei 1905. Hij was fabrikant. Zijn ouders waren William Muühlfelder en Martha Hoffman. Kurt en Kitty woonden in de Bilderdijkstraat 5. Dochter Marlies
Dworah (Marlies) werd geboren in Zwolle op 5 april 1940.

Kitty en Kurt Mühlfelder overleefden de oorlog en op 20 september 1946 werd zoon Ronald Arthur (Ron) Troostwijk geboren in Zwolle.

Kitty, Kurt en dochter Marlies Bron: Judith Hermoni-Nathans

FondsUit het Joods Nationaal Fonds boek van Zwolle Bron: Mirjam Kan

 1947 verliet het gezin Nederland en emigreerde naar Amerika. Augustus 1950 kwamen ze voor een  vakantie van een half jaar naar Nederland. In die periode werd op 23 juni de koperen bruiloft  van Puck en Mau gevierd.

Van links naar rechts staand: Kurt Mühlfelder, Arthur en Doortje, Louis Marcus Judels (vader van Puck), Louise Judels (zus van Puck), Judith en Leo Troostwijk. Zittend, boven: Kitty met Ronald Arthur en Puck. Onder: Arthur (Adje), Marlies Dworah Mühlfelder en Loes Troostwijk Bron: Marlies Upton

Kurt overleed in december 1980 en Kitty op 1 januari 2002.

Marlies was 31 jaren getrouwd met Howard Gluck. Er werden twee zonen geboren, die inmiddels beiden getrouwd zijn en allebei een dochter hebben. Howard overleed in 1990 op 55-jarige leeftijd. Marlies hertrouwde Samuel Upton. Ze werd maatschappelijk werker en werkte als manager in de geriatrische zorg. Ze is nu met pensioen.

Ronald werkt als importeur in de kledingindustrie. Hij trouwde met Annet Nyborg-Jensen uit Kopenhagen,  Denemarken, geboren op 16 november, 1945. Ronald en Annet hebben twee dochters, Kristina Jeanne Patsch en Emely. Kristina trouwde met Geoffrey Patch en zij heeft twee kinderen, Sylan en Marianne. Emily trouwde met Jamie Weston en heeft twee dochters, Delaney en Finley. Beide dochters wonen in de provincie New York.

an links naar rechts: Ronald Muhlfelder, Marcia McFarland, Samuel Upton (echtgenoot van Marlies), Marlies Upton-Muhlfelder, Heather en Alan Gluck (schoondochter en zoon van Marlies). Foto anno 2011. Bron: Marlies Upton

Leo Isidore (Leo) Troostwijk, de jongste zoon van Arthur en Doortje, emigreerde in september 1946 met de laatste boot die nieuwe emigranten naar hetvluchtelingenkamp in Athlit, Palestina, bracht. Zijn Israëlische naam werd Juda Hermoni. Hij trouwde met Henriëtte (Judith genaamd in Israël) Nathans inMishmarot op 9 mei 1947. Zij was op 3 september 1945 naar Palestina geëmigreerd. Henriëtte was in Zwolle geboren op 21 december 1919. Haar ouders waren Abraham Nathans (leraar Natuurkunde) en Marianne Eisendrath. Ze woonden aan het A-plein in Zwolle, maar vertrokken naar Utrecht toen Henriëtte nog een baby was.

Leo en Judith kregen drie kinderen: Dwora (vernoemd naar haar oma, Dora), Amnon (hij kreeg niet Menno’s Joodse naam, Menachem – troost – maar een naam die er toch op leek) en Mirjam (vernoemd naar de moeder van Henriëtte) en alledrie hebben samen 11 kinderen. Er zijn ook achterkleinkinderen.

Doortje Troostwijk memoreert haar naamgenoot Dworah in het
Joods Nationaal Fondsboek van Zwolle Bron: Mirjam Kan

Kitty, Leo en Judith Bron: Judith Hermoni-Nathans

Leo heeft altijd als verantwoordelijke van koeiestallen gewerkt. Het gezin heeft vele jaren in Ashkelon gewoond.  Enige jaren nadat Leo met pensioen ging, verhuisden Judith en hij naar het Nederlandse bejaardenhuis Beth Juliana in Herzliah.

Judith beschrijft Leo als een buitengewoon en lief mens, ze hadden een goed huwelijk. Schoonvader Arthur herinnert ze als een immer vriendelijke persoon, die erg ijverig was, iemand die eigenlijk nooit echt met pensioen is gegaan. Maurits had de groothandel overgenomen, maar Arthur bleef komen toen hij al hoogbejaard was. Schoonmoeder Dora was zwaar astmatisch. Toen Arthur en Dora 45 jaar getrouwd waren, kwamen Leo en Judith over uit Israël om bij de festiviteiten te zijn. Hun dochtertje Dworah was toen twee jaar.

In het handschrift van Arthur Troostwijk t.g.v. hun 45-jarig huwelijk in het J.N.F.
boek van Zwolle Bron: Mirjam Kan

Leo Hermoni (Troostwijk) Bron: Judith Hermoni-Nathans

Leo overleed op 5 november 2005 en werd begraven in moshav Hayogev. Judith woont in Beth Juliana.